KALP Mİ İSTEYEN, AKIL MI?

 fotoğraf geldiğimiz günün ertesi gününden...

“İnsan sadece neden ve ne kadar çok gitmeyi istiyor, hepsinden önce ona bakmalı…. Yoksa, her yere kendisiyle gidiyor unutmamalı…” 

Bir önceki yazıma buradan devam ediyorum…

Neden gitmek ister insan? Kızar gider, küser gider, unutmak için gider, kaçar gider, ekmek için gider, peşine takılır gider, bu liste uzar gider…

Kendi adıma konuşma hakkIm var sadece, ben neden gittim canım memleketimden onu diyeyim size.

Ben Ayşe’nin hayata hazırlanma konusunda biraz daha güvenli ellerde olduğunu bilmek için geldim. Plan onun kendi başına üniversiteye gelmesi için yapılmıştı, ama evdeki hesabı Kerem yapmış olsa da, zamanlamada çuvalladık, ben de gelmek zorunda kaldım onunla liseden.

Ben Ayşe doğduğu günden beri hep “bu kızı okula, mokula göndermeyeceğim,” der dururdum. Mevcut haliyle eğitim sistemine, genelde bütün dünyadakine takıktım. Gençlik işte, her şeyi en çok bildiğin yaş dilimi. Süper zamanlardır, herkes salak, bir sen akıllısındır. Öyle günler işte…

Ben de  memleketin en baba okullarının tornasından geçmiş, arada hem  fransız, hem amerikan okullarına da üçer beşer yıl uğramış, faklı sistemlerin hepsinin aynı kapıya çıktığını hissetmiş, ve el netice, en bilmiş yıllarımda bu karara varmıştım: eğitim boktur. Annem küretmemi sevmiyor, eğitim tehlikelidir diyelim o halde.

Araya küçük bir anı alıyorum: Daha yavrulamamıştım, bir gün işten arkadaşım ve bızdık yeğenleriyle dönüyoruz. Kızlar okuldan dertleniyorlar. Ne yaptığımın farkında olmadan demiştim ki: “Ben bi gün çocuğum olursa, okula göndermeyeceğim”. Ertesi gün arkadaşım aradı:

-Kız allah seni davul etsin! Bizimkileri zaptedemiyoruz, evde tepinip duruyorlar: Elif abla çocuğunu okula göndermeyecekmiş, biz de gitmek istemiyoruz..

Yavrular için  “okula gidilmeyebilir” seçeneğini sunmuştum, akıllarına asla sorgulamalarına müsade olmayan bir detay getirmiştim… Bizde  başta aileler sağolsun, sonra okullar sağolsun, sonra mahalle sağolsun, ve tabi, olmazsa olmaz elâlem de sağolsun  sorgulanmaz çoğu şey…Her şey tabu...Bak şimdi yazacaklarıma da kızacak olacak eminim, eğitim konusu da tabudur bizde.Zira "okullarımız çok iyi eğitim verir"i severiz biz. Hatta dünya yüzüncüsü ODTÜ'müz var... Dünya sıralamasına girmiş okulun içinde yaşadığı şehre bak... Noktayı da  koyayım, konuyu kapatayım.

Sonrasında iyi eğitilmiş bir birey olarak, yapamadım, sürüden ayrılamadım,  Ayşe tıpış tıpış okula yollandı… Ama devlet okuluna yolladık biz, zaten pek matah değil ya eğitim sistemimiz, bir de üstüne para vermeyelim, dedik, okula bağış yaparız dedik…Böyle kendimizce içimize sinen bir yol bulduk. Bizim gibi bir kaç lafta "yüce gönüllü" aile daha tanıdım sonrasında.. Sanki para vermek yetiyor! Tut ulan ucundan bir şeyin değil mi? Sınıf anneliği müessesesi dene çok tehlikeli örgüt var gerçi, ama onlar da yer içer kahve pastane dolaşır, bol bol dedikodu yapar, bir de kendi çocuklarına çalışırlar genelde... İstisnalar yok değil, ama en yaygın uygulaması budur bizde sınıf anneliğinin. Yoksa kimi gördük eline almış bez, tuvalete temizler? Ben de akıl etmedim vallahi ne yalan söyleyeyim, parayı verdik , uyumaya devam ettik biz, bir şey yaptık sanarak. Gönüllülük konusu buranın bel kemiği, bu konuya da gelmek lâzım. Okullarda gönüllü olmamak ayıp...Ayıpları başka buranın.

Bu arada itiraf ediyorum, iyi okul diye İlhami Örnekal’a torpil bulduk… Dönüp dönüp baktığımda rahatsız olduğum, ve günümüz Türkiye’sinin geldiği noktada bu torpilleri küçük – büyük diye ayırmanın yüz kızarıklığını yaşadığım bir mevzudur bu. Evet, şu anki kokuşmuşluğa tuz, biber misali katkıdır bu. Torpil kötüdür, adaletsizdir, boktan bir şeydir. Ama mübahtır bizde… Küçük torpillere hak görmüşüzdür hepimiz hayatımızın bir bölümünde, bazen de büyüklere. Görmesek iyiymiş, çok dedim son yıllarda…”Sistem böyle”lerden yüz bulduk…Ayıp görmedik.. Neyse bu başka konu…

Dedim ya demin, buranın ayıpları başka... Ve bir toplumu ayıplarına bakarak hemen değerlendirmeye alabilirsiniz. O toplumun ayıpları, sizinkilerle örtüşüyor mu... Gelmek isteyenlere tüyo...Bunu da not alayım, daha fazla yazmalıyım üstüne...

Ve şansımıza dünyanın en harika öğretmenlerinden Haydar Arslan’a rastladık. Hatta kendisine ilk haftanın sonunda bizdeki  Milli Eğitim denen soytarılık hakkında benim yüzümü kızartıp şaşırttığı için bir mektup yazmıştım. Bu sayede pekişen aşkımız, dostluğumuz yıllarca sürdü…

Ama ne oldu? Haydar iki sene bizimleydi, sonra bir özel okula geçti. Ve bizim kabus dolu günlerimiz başladı. O arada okul seçmeye çalışırkenki daralmalarımız, örgütlenmeye çalışmalarımız, ama yeterince activist olamayıp, beceremeyişlerimiz, kuzu kuzu ehven-i şer bir okul bulup 4. sınıfa bir özel okula yazılmamız bizi epey yordu.

Bu süreç boyunca, dışardan bakıp beğenmediğim Milli Eğitim’imizin , içine girdikçe bizi hiç mi hiç tatmin etmemesi, Ayşe büyüdükçe mevcut sakil, her sene “değiştiriyoruz" kisvesi altında daha da oyuncak edilmesi, çocukların da , ana-babaların da sisteme uyup  çıldırarak çıldırmaları,  ‘a’lar,’b’ler, ‘c’ler, testler, testler, hedeflenen 500 tam puanlar, yavrularda açılan onulmaz yaralar, bunlara şahit olmalar, aklı çok başında görünen arkadaşlarıma lâf anlatamamalar, ezilen çocuklar, bir okul nedeniyle kararan ev halleri, stresler dolu dizgin… O “ama”lar, “system böyle”ler, “napalım”lar getirdi beni buraya.

“Napalım biz de üniversiteye yurtdışında göndeririz” derken, Kerem’in bulduğu harika çözümle geldik buraya: vatandaşlık başvurusu yaparsak Kanada’ya , Ayşe bir parça daha hesaplı okuyacaktı üniversiteyi. Üstüne bir de pasaport veriyorlardı…Vize derdi olmayacaktı. Bir de benim pek inanmak isemediğim, Kerem'e kalsa "Ortadoğu burası, ne olur ne olmaz, ikinci seçeneği olsun" vardı. Bu kadar basitti gelme sebebimiz. Basit konu, ama bizim için öncelikliydi. Dünyada bildiğimizin ötesinde, zamana ayak uydurmaya çalışan eğitim sistemleri vardı, oluşmaktaydı. Ayşe tatsın istedik. 

Hiç inanmadım ben Milli Eğitim’imize, benim zamanıma da böyleydi … Ben de ilkokulda "iyi öğretmen"de ne resim dersi, ne müzik dersi , ne de beden eğitimi gördüm beş sene. Fikrim budur.. İyi okullarımız da o Milli Eğitim’e bağlı. İyi denen hali, sadece "kafayı" eğitmeye yönelik bir sistem. Ne sanat, ne ruh... Bu güya iyilerin de sistemden bağımsız hareket etme alanları dar, üzülerek şahit oluyoruz.  Şimdi, daha da daralmakta. Çok iyi, özverili öğretmenler var, olmaz mı, ama  kıymeti bilinmeyen. Bir tanesi kuzenim Pelin'dir,  istisnaidir, söylemeden geçemeyeceğim. Torpillidir, çünkü yazarın yakinidir...Senelerce ailesinin okumasını istemediği bir kızı evinde ağırladı, mezun etti. Başkaları da var, ama Pelin'e torpil yaptım, bir yazı da "bu memeketin vefakâr öğretmenleri" yazısı yazmalıyım beki. Dolu tanıyorum. Malzemem bol yani. Ama sistem onları öğütür... Gerçekten kahrolan bir dolu öğretmen tanırım. Eski hali de çok çektirdi, yeni hali onlara daha da dayanılmaz...

Ben sistemden şikayetçiydim, ve o "ne çıkarsa bahtına" düzenine  teslim olmak istemedik.

Ben kızıma o deli sınav işkencelerini, sadece test çözmeleri reva görmediğim için buradayım. “Cümle kurmayı unutmuş bir kuşak geliyor, bunlara her şeyi unutturabilirsin”diye düşünüyordum… Keşke haklı çıkmasaydım…Türkiye'nin kendimizi kandırdığımız en iyi halinde bile eğitim sistemi bir kabustu.

Bir kapı bulduk, araladık…

Kolay mı oldu? Kesinlikle, hayır, hele elli yaşımda, üstüne bir de menopoz… Ne berbat gecelerim oldu, hep denize gittim, saatlerce fotoğraf çektim,  kafamı bir tek o durduruyordu çünkü. Neler hissettiğimi de daha uzun uzun yazacağım o günlerde, şimdi uzaklaştı, daha objektif olabilirim sanıyorum. İstanbul’da benden daha çok kazandığı önemli  gerçeğiyle geride sponsorumuz olarak kalan Kerem sadece eşim değil, benim en yakın arkadaşımmış, daha fazla anladım, çok aradım… Annem desen 80’e  bir var, tek başına şimdi Ankara’da. Onun vicdanımda pek kolay susmayan sesi var geriden geriden seslenen…Yolun yarısına dek bana eşlik etmiş dostluklarım var, watsapı kutsal kitap kılan…Ama en acil durumda, saat farkına takılıp işlevsiz kalan… Bir de en büyük gerçek var: gözden uzak olanı, kalpten istemeden ırak bırakan. Aldırmadım desen de, ateş basmalarında kafana takılan…

Burada insanlarda şahit olduğum o hüzün var beni çok etkileyen. Bazen çemkirme, bazen kızma, bazense edebiyle üzülme  olarak tezâhür eden. Tabi ben hüzünlü olduğum için o hüznü hissediyordum. Ama ne çare işte, hissediyordum. Uzakların bir "hissi"  var, sadece gidenlerin bildiği, üstünde konuşmadığı, sesszice paylaştığı. Birbirine en gıcık olanları bile,  hissetildiği an, birleştiren bir "his" .  Birinin bir yakınına bir şey olduğundaki çaresizlik, geride kalmış annecikler, babacıklar, ailelerin facebookta akışı... daha neler neler...

Istesem size hüngür şakırt gözyaşlarına boğarım…Kıyamadım ama..Bu kadar yeter…

Bunları bilin gelmeyi düşünenler… Bilin … Daha para pul konularına gelmedim bile, gördüklerinizden eksik olmalar… Bunlara pek gelmedim, çünkü bunlar beni en az etkileyen konulardır hayatta. Neden? Çünkü çok zenginim de ondan.. He he, şaka ,şaka…Gönlüm zengin, parayla aram ara ara  Kerem’i çıldırtacak kadar “tuhaf”. Daha kibarca nasıl anlatılır bilemedim, anlatsam inanmayacağınız hikayelerim var alacak verecek üstüne…

Ama buranın gerçeklerindendir. Kendisini en iyi insan kendi bilir… Hepsini yazacağım, siz içinden kendinize uyanları alırsınız…

Ben beni en çok etkileyen insan ilişkileri kısmındaki sıkıntımdan özet bahsettim sadece. Kolay değil değişiklik.

Bunu dedim, geliyorum en başa, neden geldiğim konusuna.. Neden geldiğim konusundan çok emin oluşuma. Asla ne ben, ne Kerem bir an bile bundan şüphe etmedik. Türkiye bu kadar ürkütücü değildi biz  başvurduğumuzda. Ama eğitim sistemi hep berbattı, ve hep daha berbatlaşmaktaydı, pek de bir şey yapılabilecek halde değildi. Bizim hayat tercihimiz, bir tanecik kızımın daha makul ve mantıklı bir eğitim alması doğrultusundaydı, ve doğruyu söylemek gerekirse, ben bu kadar fark olduğunun da idrakında değilmişim.. Şimdi üniversite seçmeye çalışırken yaşadıklarımı da anlatacağım. Bambaşka bir dünya görüşünde eğitimciler.

Öğretmenlik hâlâ kutsal burada, ve “kıymetli”ler. Ben gelirken allah biliyor, ağlamadım hiç, hatta o muhteşem gecedeki vedâ partimizde dahi gayet metin durdum…”Kimseyi tanımadım ben, senden daha güzel”de bile ağlamadım,inamazsınız… O gece bizimle olan herkese kalbimin en güzel yerinde bir şeyler yollayayım hemen yeri gelmişken.

Ama ilk hüngür şakırt ağlamam burada Ayşe’nin ilk okul tolantısında oldu. Vallahi ne yapacağımı bilemedim, daha yeni geldim vs gibi şeyler salladım teselliye gelenlere. Diyemedim onlra:  “Buradakiler çocuksa, bizimkiler ne?". Etyopyalı bir anne gibi hissetim okullarda çocuklara  insan muamelesi yapıldığını anlayınca, toplumun geleceği özeni göstermelerine dayanamadım.

Çocukların ha karnı aç bırakılmış, ha ruhları…

Aradaki Everest misali farka ağladım.

Eğitim sistemine genelde inanmayan Elif'in geldiği hâle  bakın… Objektif olamayacak kadar çok etkilendim ilk sene yaşadığım her şeyden. Ayşe’nin yorumlarından alıntılar:

-Anne burada sahiden öğrenesin istiyorlar, biliyor musun?

-Anne burada öğretmenler kötü not vermeye çalışmıyor, biliyor musun?

-Anne öğretmen bir (politik)  konudaki şahsi düşüncesini sordular, odama gelen çok merak edenlere söylerim, derste söylemeyi uygun bulmuyorum dedi, biliyor musun?

-Anne tatilde ödev verilmiyormuş, biliyor musun?

-Anne bunlar pek test yapmıyor, biliyor musun?

-Anne bu sene (12. Sınıf) neredeyse hiç sınav yok, biliyor musun? (çoğunluk proje yapıyorlar)

Biz Ayşe’nin hayata hazırlanma konusunda kafamız biraz rahat olsun diledik. O benim sinir olduğum sistemin dışında okullara gitsin diledik. Çok diledik.

Sonra da kendiliğinden gelişti her şey. Kerem tesadüfen birinden duymuş, anlık , hayatta daha önce görmediği, tanımadığı birinin  aklına sokmasıyla harekete geçtik. 

Geldiğimden bu yana bir an bile pişman olmadım, tek bir an bile. Neden geldik, bunu unutturacak hiç bir şey yaşamadım çok şükür.

Olması gerekenler oldu diye dşünüyorum. 

Gelmeyi düşünüp karar veremeyenlere diyorum ki, kalbinize sorun, aslında neden oralardan gitmek istiyorsunuz...Ve ne kadar kalpten diliyorsunuz ...

Sadece kafanızdaysa o arzu, kalpten gelmiyorsa, o zaman gerçekten düşünün diyorum...